Rondreis Sulawesi: bizarre begrafenis rituelen in Zuid Sulawesi
Door Janneke
Het Indonesische eiland Sulawesi, het vroegere Celebes, staat qua grootte op de elfde plek op de lijst van ’s werelds grootste eilanden. Op ruim een uur vliegen van Bali ligt de hoofdstad van Zuid-Sulawesi: Makassar. Sulawesi kun je opsplitsen in twee verschillende regio’s die beide unieke ervaringen te bieden hebben. Het Noordelijke deel is ontzettend populair bij duikers door de paradijselijke onderwater wereld rondom het eiland Bunaken. In dit artikel nemen we je mee op een rondreis Sulawesi die door het culturere zuiden gaat waar traditie hoog in het vaandel staat.
De hoofdstad: Makassar (Ujung Pandang)
Een rondreis Sulawesi start, en eindigt vaak, in de hoofdstad Makassar, het vroegere Ujung pandang. Makassar, was back in the day een belangrijke haven voor de VOC. Specerijen van de Molukken werden via Ujung Pandang naar Europa verscheept. In 1634 werd als verdediging tegen de VOC ‘Fort Rotterdam’ gebouwd. Het kreeg deze naam echter pas in 1667 van admiraal Cornelis Speelman nadat hij het Fort verslagen had. Speelman heeft het Fort naar zijn thuisstad vernoemd. Een interessant stukje geschiedenis voor ons Nederlanders! Tegenwoordig is het fort een museum en open voor bezoekers. Ook andere gebouwen in de stad, zoals de kerk en het gerechtsgebouw, stammen nog uit de VOC tijd en hebben een Nederlandse uitstraling.
Checklist voor je rondreis Sulawesi
-
Niks vergeten? Vind al je reisbenodigdheden in onze travelshop
-
Plan meteen je reis: vergelijk de beste deals voor vliegtickets Sulawesi
-
Inentingen nodig? Je kunt je ook thuis laten vaccineren
-
Begin gelijk met je reisvoorbereiding: Haal een reisgids Indonesië in huis
-
Better safe than sorry, zorg voor een goede reisverzekering
-
Ontdek Makassar op z'n best. Vind de leukste tours en boek je toegangsbewijzen alvast online
-
Air miles sparen met je creditcard? Kies voor een AMEX creditcard
Boten bouwers en fotoshoots in Bira
Vanaf Makassar rijd je in zo’n 5,5 uur naar het slaperige dorpje Bira. Bira ligt in het Zuidoosten van Zuid-Sulawesi en is voor velen een eerste stop tijdens een rondreis Sulawesi. Het zeemansdorp staat bekend om de schepen die er gebouwd worden. Wanneer je langs de waterkant ronddwaalt en over het strand loopt word je enthousiast begroet door de mensen. De stranden zijn breed, wit en er zijn nagenoeg geen Westerse toeristen te vinden. Er zijn wel Indonesische toeristen die graag een kijkje komen nemen bij de boten bouw. De nieuwsgierige Indonesiërs gaan ook graag met Westerlingen op de foto, hoe witter je bent, hoe beter voor hen. Ze nemen er graag alle tijd voor om elke pose aan te nemen, super serieus, breed glimlachend of zelfs gierend van het lachen. Je moet je voorstellen dat velen van hen niet vaak een ‘bule’ (Westerling) ontmoeten. Dus zodra je je toegankelijk op stelt kun je rekenen op een hele fotoshoot!
Het Tempemeer in Sengkang
Wanneer je je rondreis Sulawesi vervolgt kruip je omhoog naar het dorp Sengkang en het Tempermeer. Het Tempemeer is een overblijfsel van een grote binnenzee. Het is een meer van extremen waar in het droge seizoen hele stukken droog vallen en het maar één meter diep is. De Bila rivier voedt het Tempemeer in het regenseizoen en dat leidt er toe dat het vaak buiten zijn oevers treedt en naar een diepte van 10 meter gaat. Het schijnt dat het meer aan zijn laatste levensfase begonnen is. Modder zorgt ervoor dat het meer dichtslibt en daardoor langzaam opdroogt. Met een gemotoriseerde kano kun je het meer oversteken wat een aanrader is om bij zonsondergang te doen. Het dagelijkse leven trekt aan je voorbij; spelende kinderen, wassende mensen en vissers. Een (mierzoete) thee stop met gefrituurde lokale lekkernijen maak je bij één van de huizen.
De highlight tijdens je rondreis Sulawesi: Tana Toraja
De rit van Sengkang naar Rantepao (het centrum van Toraja land) is lang, bochtig en vol met mooie uitzichten. Dit is een van je langste rijdagen tijdens je rondreis Sulawesi. Gelukkig raak je na zo’n zeven uur rijden nog niet uitgekeken op de schitterende vergezichten. Toraja ligt in het midden van Zuid-Sulawesi en is thuis van de trotse Tana Toraja bevolking. Ondanks dat de meerderheid van de bevolking in Toraja tegenwoordig Christelijk is, worden tradities en rituelen in stand gehouden. Vooral de begrafenis rituelen zijn zeer opmerkelijk. Bij rituelen moet je denken aan voorouderverering en uitvaartrituelen. Er worden hierbij veel waterbuffels en varkens geofferd. Dat gaat soms in grote aantallen tegelijk, afhankelijk van hoe rijk de familie is. De huizen in Toraja zijn ook heel opvallend. Geometrische patronen met versierde daken die een beetje op een boot lijken zijn kenmerkend voor deze regio. De huizen worden ook wel tongakanan genoemd.
Bizarre begrafenis rituelen in Zuid-Sulawesi
Een begrafenis is een festiviteit in Toraja. Soms worden de overledenen maanden (of jaren) gebalsemd en bewaard totdat er voldoende geld is om de begrafenis te organiseren die bij de overledene past. Het is een belangrijk proces, omdat de mensen geloven dat een overledene begeleid moet worden naar zijn of haar nieuwe wereld. Wanneer dit niet op gepaste wijze gebeurt belooft dat niet veel goeds voor de aardse familie. Dus zoals gezegd, veel waterbuffels en varkens worden geofferd. Maar ook worden bezittingen meegegeven aan de overledene, zodat deze waardevolle spullen ook in de nieuwe wereld gebruikt kunnen worden.
Het begrafenis festival
Het ‘festivalterrein’ wordt vrolijk aangekleed en de overledene ligt in een verkleinde versie van een traditioneel Tongkanan huis. Het ritueel kan dagen duren en veel mensen komen erop af. Door een luidspreker galmt de hele dag een omroeper die de gebeurtenissen aan elkaar praat. Een grote groep mannen draagt de overledene van het festivalterrein naar de laatste rustplaats. Als toerist kun je dit allemaal bijwonen. Sterker nog, de mensen vinden het zelfs ontzettend mooi wanneer er Westerlingen komen. Het wordt gezien als een compliment. Als offer kun je eten of sigaretten meenemen bijvoorbeeld, dit wordt zeer gewaardeerd! Het is een hele vreemde ervaring die je veel leert over de cultuur van het Toraja volk en daarom zeker een aanrader om eens bij te wonen.
De graven in Lemo en Londa
Als je de graven eens wilt bezoeken dan zijn de plekken Lemo en Londa interessant. De rotsen en grotten liggen in een dal waarover tientallen tau tau (houten poppen) de wacht houden. De poppen zijn aangekleed en staan in de steile rotswanden ‘op wacht’. De omgeving is schitterend. De natuur in Zuid-Sulawesi is echt overweldigend mooi. Het betreden van de grotten is echter wat luguber. Je ziet overal skeletten en grafkisten liggen. Eigenlijk is het een grote puinhoop en liggen er overal sigaretten (offers) en rommel rondom de skeletten. Een beetje confronterend en niet een plek waar je uren door wilt brengen.
Terug van Rantepao naar Makassar
Vanaf Rantepao rijden veel mensen terug naar Makassar. Dit is een rit waar je een hele dag zoet mee bent. Heb je alle tijd en heb je zin in een avontuur dan kun je ervoor kiezen om overland naar Manado, Noord-Sulawesi, te reizen. Wanneer je alleen stopt om te slapen ben je een dag of vier onderweg. Kies je ervoor om via de Togean eilanden te reizen dan ben je ongeveer een week onderweg naar Manado.
Zo bereid je een rondreis Sulawesi voor
Er wordt weinig Engels gesproken op Sulawesi. Daarnaast is zelf rijden niet aan te raden, omdat het erg intensief is gezien de lange, slingerende, smalle wegen. Het openbaar vervoer is een uitdaging voor mensen die geen Indonesische spreken. Het kan wel, maar zorg dan dat je alle tijd hebt. Gezien de bijzondere cultuur, het gebrek aan Engelse taal en de intensieve wegen is Zuid-Sulawesi een mooie bestemming om jezelf op een chauffeur, en eventueel een tour guide, te trakteren. Gelukkig is dit heel betaalbaar! Wanneer je van te voren een chauffeuren guide boekt dan ligt je route en reisduur van te voren vast omdat je het vaak in een pakket afneemt waarbij overnachtingen ook gereserveerd worden. De afstanden zijn in kilometers vaak niet lang, maar gezien de conditie van de wegen loopt het aantal uren al snel op. Houd er dus rekening mee dat je op reisdagen ook vaak een aantal uren of zelfs een hele dag in de auto zit. De uitzichten zijn daarentegen grandioos dus heel vervelend is het niet. Als je een leuke tour guide hebt is het natuurlijk ook een super gelegenheid om veel over de regio te weten te komen. De meeste tour guides zijn lokaal en kennen de cultuur, geschiedenis en natuur binnenste buiten en vertellen daar vol trots over.
Door ons geselecteerde accommodaties voor je rondreis Sulawesi
POD House Makassar
Hostel
Slaapzalen of een privé kamer tegen zeer betaalbare prijzen. Vlakbij het strand, fijne bedden en vriendelijk personeel.
BaraCoco Bungalows
Bungalows
Fijne kamers op 1 minuut lopen van het strand. Westerse hosts die precies weten wat je als reiziger nodig hebt.
Hotel Indra Toraja
Hotel
Accommodatie in Rantepao is me over het algemeen tegengevallen. Dit is een fijn hotel op een goede lokatie met vriendelijke personeel.
POD House Makassar
Hostel
Slaapzalen of een privé kamer tegen zeer betaalbare prijzen. Vlakbij het strand, fijne bedden en vriendelijk personeel.
BaraCoco Bungalows
Bungalows
Fijne kamers op 1 minuut lopen van het strand. Westerse hosts die precies weten wat je als reiziger nodig hebt.
Hotel Indra Toraja
Hotel
Accommodatie in Rantepao is me over het algemeen tegengevallen. Dit is een fijn hotel op een goede lokatie met vriendelijke personeel.
Meer Indonesië inspiratie
Je rondreis Sulawesi is pas echt compleet na een bezoek aan het noorden van Celebes. Ben je een fanatieke duiker dan kun je daar je hart ophalen! Ben je benieuwd wat de andere eilanden te bieden hebben, lees dan het artikel rondreis Indonesië waar we acht schitterende eilanden in kaart brengen. Kun je geen genoeg van duiken krijgen en wil je dit graag met een mooie rondreis combineren, dan kunnen we de eilanden Flores en Komodo aanraden. Cultuur snuiven doe je vooral op Java waar ook veel Nederlandse geschiedenis terug te vinden is. Ben je op zoek naar een echte once in a lifetime ervaring trek dan de Baliem Valley op Papua in! En dan hebben we uiteraard nog het bijzondere Bali.
Erg interessant om te lezen over de verschillende begrafenisrituelen in de wereld. Het vieren van het leven staat hier naar mijn idee centraal samen met het herdenken van overledenen. Mooi om te lezen dat westerlingen hier ook welkom zijn.