De Liechtenstein Trail: het hele land door in één wandelroute

Zoals gezegd vond ik het zelf een heel leuk idee dat je wandelend een volledig land doorkruist. Veel mensen vinken Liechtenstein in een middagje af als weer een nieuw land op hun lijstje. Maar persoonlijk wil ik toch iets meer van een land ervaren, hoe klein het ook is. De Liechtenstein trail is zo ontworpen dat je echt een totaalbeeld van het land krijgt. De hiking trail voert je door berglandschappen en dorpen, langs wijngaarden, over het platteland en door hoofdstad Vaduz. Na 3 dagen wandelen heb ik echt het idee dat ik Liechtenstein goed heb leren kennen en heeft het stempeltje in mijn paspoort toch meer betekenis gekregen.

Zoals gezegd is de Liechtenstein Trail (ook wel Liechtenstein-weg genoemd) een wandelroute van ruim 75km. Hij is opgedeeld in 12 kleine etappes. Deze zijn weer samen te voegen tot 5 grote etappes:

Als je even rekent, kom je op een totaal aantal kilometers van meer dan 75km. Het rondje door Vaduz en de hike bij Malbun worden namelijk niet meegerekend in de oorspronkelijke route. Deze zijn later aan de de Liechtenstein-weg toegevoegd. Ik raad wel aan deze mee te nemen in je routeplanning, omdat ze wel degelijk iets toevoegen.

Wil je de route in een rustig tempo lopen en voldoende tijd hebben om zowel Vaduz te zien als Malbun, trek dan 5 dagen voor de route uit en eventueel een extra reisdag voor aankomst en vertrek.

Zelf ben ik in totaal 4 nachten in Liechtenstein geweest. Ik reisde met de trein en kwam op dag 1 pas in de avond aan. Ik heb daarna 3 dagen gewandeld. Op dag 5 heb ik in de ochtend een rondleiding in Vaduz gevolgd en ben ik rond het middaguur met de trein terug naar Nederland gereisd. Mijn reis zag er als volgt uit:

Vanwege beperkte tijd hebben we de etappe tussen Bendern en Ruggell overgeslagen en hier de bus genomen. Ook was er geen tijd voor het extra rondje bij Malbun. Dit laatste vond ik erg jammer en had ik achteraf liever anders gepland. Ik raad aan om een extra nacht in Liechtenstein te blijven, zodat je wel tijd hebt voor Malbun. Heb je die tijd niet, dan kun je eventueel het laatste deel van de hike vervangen voor Malbun. Ik vond zelf het stuk tussen Mauren en Schaanwald het minst bijzonder.

Om je een beeld te geven van wat je van de Liechtenstein Trail kunt verwachten, deel ik hieronder per dag de route, afstand, hoogtemeters, hotels waar we sliepen en wat je van de betreffende dag kunt verwachten.

Of je nu met de trein naar Liechtenstein gaat, de auto pakt of gaat vliegen, hou in je planning rekening met een reisdag. Het startpunt van de Liechtenstein Trail is in Balzers. Een accommodatie hier is dan ook aan te raden.

Wanneer je in de middag aankomt in Balzers, kun je een wandeling maken naar Castle Gutenberg. Dit Middeleeuwse kasteel torend hoog boven het dorp uit en biedt dan ook mooi uitzicht over de omgeving. Een leuke eerste kennismaking met Liechtenstein!

De eerste wandeldag vond ik gelijk een hele mooie. En dan met name etappe 2 en 3. Deze wandeldag bereik je het hoogste punt van de Liechtenstein Trail in het prachtige Triesenberg. Je wandelt door bossen en oude nederzettingen, wordt getrakteerd op mooie uitzichten en eindigt in Vaduz, de hoofdstad van Liechtenstein.

De Liechtenstein Trail begint met een rondje door Balzers en uitzicht op Castle Gutenberg. Pas nadat je Balzers ver achter je hebt gelaten begint de eerste klim naar Triesen. Hier heb je gelijk prachtig uitzicht op de Rijn, die de natuurlijke grens met Zwitserland vormt. Vanuit Triesen wandel je verder omhoog naar Triesenberg. Een mooi dorp met wederom schitterend uitzicht over Liechtenstein.

In Triesenberg begint de laatste etappe van de dag. Deze etappe voert je langs enkele oude nederzettingen met houten huisjes in een glooiend groen landschap, je passeert de ruïnes van Schalun Castle en een uitzichtpunt met panorama uitzicht over Vaduz. Aan het einde van de route kom je langs het kasteel van de prins van Liechtenstein, dat hoog boven Vaduz uittorent. Ik vond dit een hele mooie etappe, het was zelfs een van mijn favoriete etappes van de trail!

De tweede wandeldag is ook weer erg gevarieerd en je ziet veel gezichten van het land in één dag. Je doorkruist de grootste plaats van Liechtenstein, Schaan en het pittoreske dorpje Planken. Je wandelt door bossen, langs wijngaarden en geniet van panoramische uitzichten.

Als je Vaduz nog niet bekeken hebt, dan start je deze wandeldag met een rondje door de hoofdstad. Je daalt af naar de Rijn, de natuurlijke grens met Zwitserland, passeert het Rode Huis en enkele wijngaarden. Via een wandelroute door de bossen kom je uiteindelijk aan in Schaan. Dit is, met 6.000 inwoners, de grootste stad van Liechtenstein.

Het stuk door Schaan voert langs een drukke weg, maar zodra de route afbuigt richting de bergen, keert de rust terug en kun je weer volop genieten van de natuur. Via een steile klim door het bos kom je uit in het pittoreske plaatsje Planken. Het dorpje bestaat uit prachtige houten huizen en eindigt bij een schitterend uitzichtpunt met panorama uitzicht over Liechtenstein.

Na de lunch begint de afdaling naar Nedeln. Dit is een steile afdaling van 200m over een bospad en niet geschikt voor mensen die angstig zijn of slechte knieën hebben. Wandelstokken zijn hier in dat geval aan te raden.

Na de afdaling zet je de wandeling voort van Nendeln via Eschen naar Bendern. Dit deel van de Liechtenstein Trail voert je voornamelijk door dorpen, wat het naar mijn mening iets minder bijzonder maakt, maar ook dit is Liechtenstein! Vanaf Eschen klim je echter weer omhoog en word je beloond met de prachtige Eschenberg loop, een panoramisch pad dat uitzicht biedt op het berglandschap, Eschen en Bendern. Onderweg passeer je nog een wijngaard, voordat je afdaalt naar Bendern. Zelf ben ik hier even omhoog gelopen, wat prachtige foto’s opleverde!

In Bendern begint de volgende etappe naar Ruggell (5,6km), maar je kunt ook, net als wij, overnachten in Bendern. Wij hebben deze etappe overgeslagen.

De laatste dag van de Liechtenstein Trail voert je naar de grens met Oostenrijk. Je doorkruist een prachtig natuurgebied, passeert oude kasteelruïnes, wandelt door dorpen en over het platteland. Het is niet het meest spectaculaire deel van de trail, maar het maakt je totaalbeeld van Liechtenstein wel compleet.

Ik schreef het al, wij hebben de etappe tussen Bendern en Ruggell overgeslagen. We namen ’s ochtends vroeg de bus van Bendern naar Ruggell en begonnen daar onze wandeling bij zonsopgang in Ruggell Riet, een natuurgebied in Noord-Liechtenstein dat bekend staat om de vele ooievaars en andere vogels. Hoewel het weer niet ideaal was, was het alsnog een mooie wandeling die ons naar de grenspost met Oostenrijk leidde. En zo hadden we officieel heel Liechtenstein doorkruist!

De trail gaat verder met een korte, steile klim naar Schellenberg. Ook hier word je weer getrakteerd op een panorama uitzicht. Het is niet voor niks dat de Liechtenstein-Weg ook wel de Liechtenstein panorama trail genoemd wordt!

Tussen Schellenberg en Mauren passeer je nog een oude kasteelruïne, leuk om een kijkje te nemen! Daarna vervolg je de etappe door de bewoonde wereld en passeer je diverse dorpen. Aan het einde van de Liechtenstein Trail heb je alle 11 dorpen van het land doorkruist! De route eindigt in Schaanwald, bij de grensovergang met Oostenrijk. Hier kun je de bus nemen naar je hotel.

De Liechtstein-Weg is geen bergroute. Je wandelt voornamelijk langs de flank van de bergen, doorkruist dorpen en bossen en ontdekt al wandelend de bezienswaardigheden van Liechtenstein. En juist daarom maakt de bonusetappe in Malbun de wandelroute compleet. Met de kabelbaan stijg je naar een kleine 2.000m. Hier start de wandeling van 7 km door het prachtige Alpen-landschap, uiteraard weer met de mooiste, panoramische uitzichten.

Omdat mijn trein in de middag naar Nederland vertrok, had ik op de ochtend van dag 5 de tijd om Vaduz te bekijken. Deze tijd was namelijk net te kort om naar Malbun te reizen. Wij volgden een rondleiding door de stad en dat vond ik zeker iets toevoegen! Liechtenstein is een uniek land en er zijn zoveel interessante wetenswaardigheden en anekdotes dat een gids zeker toegevoegde waarde kan bieden. Je kunt een tour regelen via het stadskantoor of online boeken.

Op de website van Liechtenstein Tourism vind je alles wat je moet weten over het plannen van de Liechtenstein trail. Hieronder licht ik de belangrijkste informatie voor je uit.

Ga je de Liechtenstein-Weg lopen, download dan de LIstory app. In deze app vind je alle etappes met gps-routes van de trail, maar lees je ook alle achtergrondinformatie en historische weetjes over de bezienswaardigheden die je onderweg tegenkomt. Hoewel de app heel waardevol is, heeft hij weleens moeite met de nauwkeurigheid van je actuele locatie. Ik raad daarom aan, om ook een kaart van Liechtenstein te downloaden in bijvoorbeeld de app van Maps.me. Bij twijfel kun je deze raadplegen.

Lukt het niet om op je start- of eindpunt langs de wandelroute een hotel te vinden? Er rijden door heel Liechtenstein bussen. Je kunt dus ook kijken naar hotels in een andere plaats. De bussen rijden vrij stipt. En ben je in het bezit van een Liechtenstein Adventure pas, dan reis je gratis. Het plannen van je busreis kan eenvoudig met Google Maps.

Omdat het busvervoer goed geregeld is in Liechtenstein, is het niet noodzakelijk precies op je start- of eindpunt van de betreffende wandeldag te overnachten. Hoewel dit natuurlijk wel het prettigst is na een lange dag wandelen. Het is een klein land en er is dus beperkte beschikbaarheid aan accommodaties. Reserveer je overnachtingen daarom op tijd. Zeker als je op zoek bent naar een goede prijs-kwaliteitverhouding.

Het is niet nodig om de Liechtenstein Trail met al je bagage te lopen. Er is namelijk een bagageservice die jouw bagage ’s ochtends bij je hotel ophaalt en afgeeft op je volgende overnachtingsadres. Zo kun je de trail met alleen een daypack lopen. Je kunt dit de avond van tevoren regelen bij je hotel. Geef het voor de zekerheid ook alvast door bij je boeking.

Er zijn niet altijd restaurants en winkels op de route aanwezig, dus zelf lunch meebrengen is wel aan te raden. Vraag eventueel bij de hotels waar je overnacht om een lunchpakket. Dit is meestal wel mogelijk tegen betaling. Vraag dit de avond voor vertrek, om zeker te zijn dat je ’s ochtends op tijd op pad kunt. Sommige hotels maken een lunchpakket voor je, bij andere mag je deze zelf samenstellen van het ontbijtbuffet.

Ik noemde hem al een paar keer, de Liechtenstein Adventure Pass. Je kunt deze pas voor één of meerdere dagen aanschaffen. Hiermee maak je gratis gebruik van het openbaar vervoer in Liechtenstein, ontvang je korting op diverse activiteiten en een aantal bonnen voor gratis drankjes en snacks. Zo haal je een gratis lekkernij bij een bakkerij in Vaduz, mag je twee wijnen proeven bij de winery van de prins en haal je een heerlijke kop koffie in Schaan.

Omdat Liechtenstein in de Alpen ligt, kun je de trail het beste lopen tussen april en oktober. In het voor- en najaar zijn de ochtenden en avonden fris en de dagen korter. In de zomer kan de temperatuur hoger oplopen. Wat dat betreft zijn juni en september geweldige maanden om de wandelroute te lopen. Ga je in oktober, dan kun je genieten van prachtige herfstkleuren. Hou dan wel rekening met wat wisselvalliger en kouder weer.

De Liechtenstein Trail is het drukst in de zomermaanden, maar wordt ook niet overladen door toeristen. Toch is het in het hoogseizoen wel raadzaam je hotels tijdig te reserveren, in verband met beperkt aanbod.