Bagan: op tempeljacht in Myanmar
Door Jorijn
Sinds Myanmar de grenzen heeft opengesteld voor toerisme is het één van de snelst groeiende reisbestemmingen in Azië geworden. Ondanks de recente conflicten tussen islamitische bevolkingsgroepen en het leger (voor het grootste gedeelte van het land gelden op het moment van schrijven geen bijzondere veiligheidsrisico’s), neemt het aantal jaarlijkse bezoekers nog steeds gestaag toe. Eén van de trekpleisters van Myanmar is Bagan (Pagan), een uitgestrekt veld bezaaid met de grootste verzameling boeddhistische tempels in heel Azië. Sinds juni 2019 staat deze magische plek eindelijk op de UNESCO werelderfgoedlijst, en is een absolute must-see in Myanmar. In dit artikel geven we een overzicht van alles wat je moet weten voor je bezoek aan Bagan.
Let op: dit artikel is geschreven in 2019. De veiligheidssituatie in Myanmar is op dit moment instabiel, het wordt daarom afgeraden om er op vakantie te gaan, ook al is het wel mogelijk. Bekijk het actuele reisadvies van MinBuZa.
Geschiedenis van Bagan
Bagan werd in de 9e eeuw gesticht en was de hoofdstad van het toenmalige Eerste Birmaanse Rijk, ook wel Pagan-rijk. Ook toen was het boeddhisme hier verreweg de belangrijkste religieuze stroming, en tot in de 13e eeuw zijn er duizenden tempels en stoepa’s gebouwd. In 1287 ontvluchtten de bewoners de stad, anticiperend om de komst van Kublai Khan en het Mongoolse leger. De Mongolen hebben vrijwel geen schade aangebracht aan de tempels, waarschijnlijk omdat de stad al verlaten was toen ze er aankwamen. Een groot deel van de tempels is nog steeds in relatief goede staat en bevat nog goed zichtbare muurtekeningen daterend uit de 10e en 11e eeuw. In 1975 zijn er door een aardbeving enkele bekende tempels beschadigd geraakt, deze zijn later nog wel gereconstrueerd, zover dat mogelijk was.
Het Bagan van nu
Tegenwoordig woont er nog een handjevol mensen tussen de tempels, in een kleine verzameling hutjes. De rest heeft onder druk van de overheid moeten verhuizen naar Nieuw Bagan, een dorpje ten zuiden van de tempels. Oud Bagan ligt in het noorden, grenzend aan de Irrawaddy rivier. De meeste hostels en guesthouses zijn in Nieuw Bagan te vinden, maar voor bepaalde faciliteiten en winkels dien je naar het nabijgelegen stadje Nyanung-U te gaan.
Wegwijs worden in de oude tempelstad
Verspreid over Bagan bevinden zich bijna 4000 religieuze bouwwerken, waarvan het grootste deel tussen Oud Bagan, Nieuw Bagan en Nyaung-U in gelegen is. In Myanmar zul je vaak de termen stoepa, tempel en pagoda door elkaar gebruikt horen worden. Wat precies het verschil is? Tempels zijn als het ware boeddhistische kerken, ze fungeren als plek om te bidden en bestaan vaak uit meerdere kamers, waarvan in de hoofdruimtes gebruikelijk een Boeddhabeeld geplaatst is. Stoepa’s herken je in Myanmar gauw aan de karakteristieke vorm, breed van onder en naar boven in een punt toelopend. Ze bevatten religieuze objecten en zijn meestal niet of nauwelijks toegankelijk. Een pagoda is eigenlijk een verzamelnaam voor zowel tempels als stoepa’s.
De tempels die je niet mag missen in Myanmar
In Bagan tref je vooral tempels aan. De grotere tempels zie je vanaf ver liggen en trekken gelijk de aandacht, zoals de Shwesandaw Pagoda. Dit is één van de oudste en meest bezochte tempels van Bagan. Je kunt er een stuk omhoog klimmen en vanaf daar heb je een geweldig uitzicht over de omgeving. Een stuk noordelijker staan twee van de grootste bouwwerken in Bagan; de Thatbyinnyu en de Ananda tempel. Deze laatste is volledig gereconstrueerd na de aardbeving in 1975 en ziet er daardoor een stuk nieuwer uit dan de andere tempels. Binnen vind je vier gouden Boeddhabeelden, die elk een andere kant op kijken en een andere houding aannemen. Voor een paar dollar legt een local je hier maar al te graag de betekenis ervan uit. Een laatste tempel die je niet mag missen ligt middenin Oud Bagan. De Shwezigon Pagoda is in 1090 gebouwd en compleet verguld, een groot contrast met de veelal uit (bak)steen bestaande tempels in de rest van Bagan.
Hoe kom je van tempel naar tempel?
De beste manier om Bagan te verkennen is met een elektrische scooter, ofwel E-bike. Deze zijn enkele jaren geleden ingevoerd, nadat het rijden van gewone scooters voor toeristen in Bagan verboden is vanwege de overlast en ongelukken die werden veroorzaakt. Een E-bike gaat een stuk langzamer dan een gewone scooter en is ook een stuk stiller. Ze zijn makkelijk te besturen en op verschillende plekken te huur in zowel Oud Bagan als Nieuw Bagan. De prijs is gemiddeld 7.000 kyat (4 euro) voor een dag. Let bij het huren wel goed op dat de accu volledig is opgeladen, en hou dit gedurende de dag ook in de gaten zodat je niet opeens stil komt te staan en de hele weg terug moet lopen. Bagan te voet of met de fiets verkennen is ook gewoon mogelijk, maar vanwege de zinderende temperaturen en grote afstanden niet aan te raden. Neem als je op pad gaat dus ook altijd zonnebrand en genoeg water mee!
Zonsopgang en zonsondergang in Bagan
Vanaf de grond
Eén van de mooiste momenten om Bagan te zien is tijdens zonsopgang of zonsondergang. Trek er met je E-bike vroeg op uit om een goed plekje op een tempel te vinden om de zonsopgang te bekijken. Door een aantal ongelukken is er strenger toezicht gekomen op welke tempels je wel en niet mag beklimmen. Tempels die duidelijk afgesloten zijn met een poort zijn dan ook niet bedoeld om op te klimmen. Hierdoor kom je al snel terecht bij enkele bekendere tempels waar een hoop andere toeristen zitten. Er zijn echter nog steeds enkele plekjes die relatief onontdekt zijn, en het vinden van deze tempels wordt door sommige bezoekers van Bagan tot sport verheven. Eén daarvan is Ta Wet Hpaya, een tempel die in het donker moeilijk te vinden is, dus zorg dat je op tijd vertrekt of eerst overdag de tempel een keer bezoekt als je van plan bent hierheen te gaan.
Zonsopgang vanuit een luchtballon
Iedereen die ooit foto’s van Bagan heeft gezien zal op de hoogte zijn van het schouwspel dat er iedere ochtend plaatsvindt. Indien het weer meezit worden er ‘s ochtends namelijk luchtballonnen boven de tempels opgelaten, die het toch al fantastische uitzicht nog specialer maken. Bezoekers met een ruimer budget kunnen overwegen een ballonvlucht te boeken bij Balloons over Bagan. De goedkoopste optie hier kost 340 Amerikaanse dollar, en neemt je mee op een 45 minuten durende vlucht boven de tempels. Het valt echter te betwisten of het uitzicht vanaf de grond niet stiekem mooier is, dus het is aan jezelf om te bepalen of je de ervaring het prijskaartje waard vindt.
Andere activiteiten en bezienswaardigheden in Bagan
Na een paar uur tempels kijken is de kans groot dat je toe bent aan een pauze. Fantasia Garden in Noord-Bagan is in dat geval één van de meest relaxte plekjes om even bij te komen. Je kunt hier langs de rivier en in de schaduw van de bomen wat eten, of van een koude home made ice tea genieten. Ook is het mogelijk hier een bootje te huren voor een tocht op de rivier, maar vanaf het water is er maar weinig te zien. In Noord-Bagan vind je tevens het gouden paleis, wat echter slechts een replica is van het vroegere echte paleis. Ook al ziet het er van buiten mooi uit, het is allemaal nep en de entreeprijs eigenlijk niet waard.
Tip: Wie de spieren even goed los wil werken kan ‘s avonds langs een massagesalon gaan voor een traditionele Burmese massage. Bereid je wel voor op flink wat gekraak en kijk niet verbaasd op als de masseuse na enkele minuten over je rug begint te lopen.
Door ons geselecteerde accommodaties in Bagan, Myanmar
Bagan Billiken Hotel
Budget hotel
NYAUNGU-U | Mooi, vriendelijk budget hotel met gunstige ligging tussen Old Bagan en Nyaungu-U
Look Myanmar
Guesthouse
NEW BAGAN | Mooi, betaalbaar guesthouse in Nieuw Bagan. Vriendelijk personeel, goed ontbijt en mogelijkheden tot e-bike huur.
Villa Bagan
Hotel
NEW BAGAN | Wie iets luxer wil overnachten, zit in Villa Bagan goed. Mooie kamers, zwembad en uitzicht op de tempels, wat wil je nog meer?
Bagan Billiken Hotel
Budget hotel
NYAUNGU-U | Mooi, vriendelijk budget hotel met gunstige ligging tussen Old Bagan en Nyaungu-U
Look Myanmar
Guesthouse
NEW BAGAN | Mooi, betaalbaar guesthouse in Nieuw Bagan. Vriendelijk personeel, goed ontbijt en mogelijkheden tot e-bike huur.
Villa Bagan
Hotel
NEW BAGAN | Wie iets luxer wil overnachten, zit in Villa Bagan goed. Mooie kamers, zwembad en uitzicht op de tempels, wat wil je nog meer?
Toegangsbewijs (permit) voor Bagan
Sinds 2017 dienen bezoekers een toegangsbewijs te hebben om de tempels in Bagan te bezoeken. Als je met de bus arriveert stop je ergens om dit toegangsbewijs te kopen. Het is echter ook mogelijk om met een taxi te reizen en zo kun je zonder permit binnenkomen. De kans is groot dat je tijdens je bezoek aan de tempels wordt gecontroleerd, dus het is verstandig ervoor te zorgen dat je er toch één hebt. Vooral ‘s ochtends, tijdens het kijken naar de zonsopgang bij de bekendere tempels, lopen er vaak mannen rond die bezoekers vragen om hun permit te laten zien. Als je er geen hebt kun je er dan altijd nog eentje kopen. Let wel op dat je niet wordt opgelicht, de prijs van het toegangsbewijs dient 25.000 kyat (ongeveer 15 euro) te zijn en is geldig voor vijf dagen (dit was de prijs in 2018).
Goed om te weten
Oplichting komt steeds vaker voor in Bagan. Zo zitten er regelmatig locals bij de tempels die proberen prachtige, zogenaamd zelfgemaakte, tekeningen van Bagan te verkopen voor hoge prijzen. Trap hier niet in, elke verkoper heeft dezelfde tekeningen en het zijn allemaal gewoon kopieën. Om oplichters en irritante verkopers te ontwijken, loont het om van de gebaande paden te gaan. Daarnaast zijn de kleinere, minder bekende tempels een stuk rustiger, waardoor je ze soms helemaal voor jezelf hebt!
Beste reistijd Bagan en Myanmar
Het grootste deel van Myanmar kent een tropisch klimaat, wat inhoudt dat er een droog seizoen en een regenseizoen is. Het regenseizoen loopt van half mei tot en met half oktober. Als je voornamelijk van plan bent Bagan te bezoeken kan dit echter een prima moment zijn om naar Myanmar te gaan, aangezien er een stuk minder regen valt dan in de rest van het land. Ook is de temperatuur er gedurende deze tijd van het jaar een stuk aangenamer, rond de 30 graden. In het droge seizoen kan dit soms oplopen tot 40 graden, wat rondrijden door het stoffige Bagan een stuk minder aangenaam kan maken. Wil je echter verder door Myanmar reizen, is het juist weer verstandig om het regenseizoen te mijden.
Hoe kom je in Bagan?
Vanuit Nederland gaan er geen directe vluchten naar Myanmar. Het meest gebruikelijke is om via Kuala Lumpur of Bangkok op Yangon of Mandalay te vliegen. Als je puur voor Bagan komt heeft Mandalay vanwege de ligging de voorkeur. Vanaf hier zijn er veel verschillende mogelijkheden om naar Bagan te reizen; je kunt kiezen voor een slow boat over de rivier, de trein (met de trein reizen in Myanmar is absoluut een ervaring maar niet erg comfortabel) of (de meest gangbare optie) de bus. De bus en trein doen er beide zo’n 5-7 uur over, terwijl de slow boat er zo’n 11-12 uur over doet. Wie vanuit Yangon naar Bagan reist zal met de bus zo’n 10 uur onderweg zijn. Bagan heeft overigens ook een eigen vliegveld in Nyaung-U, dus een binnenlandse vlucht is ook een mogelijkheid, maar wel duurder.
Meer lezen over Myanmar
Is jouw bezoek aan Bagan onderdeel van een langere reis door Myanmar? Lees dan ook onze reisroute voor backpacken in Myanmar en onze tips voor Mandalay en Hsipaw en het bezoeken van de stranden van Myanmar.
Visum Myanmar aanvragen
Ga je naar Myanmar, dan heb je een visum nodig. Hierbij volstaat een e-visum. Je kunt dit eenvoudig online regelen via een visumbureau als e-visums.nl. Je betaalt dan € 69,95 en hebt het visum binnen 72 uur (maar vaak al binnen 48 uur) in je mailbox. Goedkoper is het om het rechtstreeks bij de overheid van Myanmar te regelen. Voordeel van een visumbureau is dat je jouw aanvraag via een eenvoudig formulier in het Nederlands kunt doen en dat deze voor je gecontroleerd wordt op fouten. Ook kun je betalen met iDeal.
Laat je horen