Cenotes: ondergrondse waterparadijsjes in Mexico

Een cenote (of in het Engels: waterhole) is, zoals het woord al zegt een grot of poel met water. Een cenote hoeft niet persé ondergronds te zijn, sommige cenotes zijn gewoon aan het oppervlak te vinden en lijken dus op een rotsmeer. Voor de Maya’s waren de cenotes heilige plaatsen, waar ook offers werden gebracht.

In de regio Yucatán in Mexico zijn naar schatting 3000 cenotes, waarvan er zo’n 1400 bestudeerd en geregistreerd zijn. Je vindt ze heel gemakkelijk, regelmatig zie je langs de weg een bordje ‘cenote’ staan welke je dan kunt volgen. De vorm en plek van de cenote is altijd weer een verrassing, even als of hij onder of boven het oppervlak is. 

Een huurauto is de beste manier om cenotes te bezoeken, omdat je ook de meer afgelegen, dus minder toeristische, cenotes kunt bezoeken en niet afhankelijk bent van tours of openbaar vervoer. Bovendien zijn de wegen in Mexico goed. Yucatan leent zich daardoor bij uitstek voor een roadtrip. Reis je met het openbaar vervoer? Dan kun je ook vaak tours boeken naar cenotes of een collectivo nemen die je bij de cenote laat uitstappen (mits de cenote in de buurt van de doorgaande weg ligt). Ook in de meeste reisgidsen vind je adressen, of je kunt natuurlijk even bij je ho(s)tel vragen waar je de mooiste cenotes in de buurt vindt.

Een aantal cenotes zijn ook nog eens te vinden op bijzondere plekken of zijn op een speciale manier te bereiken. Dat maakt het bezoeken natuurlijk extra speciaal! We zetten vijf bijzondere cenotes in Mexico op een rijtje!

Vallodolid is een leuk Mexicaans stadje, waar je in het centrum ook een cenote vindt. Je kunt een duik nemen in de cenote, maar ook gewoon iets drinken bij het aangrenzende restaurant.

Bij heel veel hotels en ook bij een aantal winkeltjes in het centrum, kun je voor weinig geld fietsen huren. Daarmee kun je de cenotes in de omgeving bezoeken, die maar een paar kilometer fietsen zijn!

Eén van de cenotes die je per fiets kunt bereiken vanuit Valladolid is cenote Oxman, onze grote favoriet. Na ongeveer 4km fietsen (deels over een grindweg) kom je aan bij de hacienda, waar je ook kunt zwemmen in het zwembad en een koud biertje kunt drinken! Daarna kun je zwemmen in de cenote, waar het zomaar kan dat je de enige bent! En als zwemmen je niet avontuurlijk genoeg is, kun je er ook nog even gebruik maken van de ‘Tarzan-swing’.

Twee andere cenotes die je per fiets kunt bereiken vanuit Valladolid zijn de naast elkaar gelegen cenotes Samula en Xkeken (spreek uit: Shkèken). Beide cenotes liggen diep onder de grond in een grot. Xkeken kenmerkt zich door de vele stalagmieten, wat erg bijzonder is. En Samula is een pareltje vanwege de bijzondere lichtinval en de enorme diepte van de cenote. Erg indrukwekkend!

Een supertip voor een accommodatie in Vallodolid is Hotel Zentik Project. Niet alleen aten we er de lekkerste quesedillas in Mexico, de kamers die ze verhuren zijn heerlijk (mét hangmat), ze hebben een heel cool zwembad (mét hangmatten) en ook nog een eigen zoutwatergrot, waar je in kunt zwemmen. Wil je iets goedkoper overnachten, dan is het kleinschalige hotel Casa Bamboo een aanrader. Zeer ruime kamers en fantastische regendouche!

De cenotes rond Cuzamá kun je niet anders bezoeken dan met een soort ‘paard en wagen trein’. Het werkt als volgt: je stapt in een karretje, met bestuurder en paard. Het karretje zit op een soort minirails en het paard trekt het karretje over de rails. De rails loopt helemaal door de jungle, je bent wel een half uur onderweg voor je bij de eerste van de drie cenotes bent. De stukken tussen de drie cenotes leg je weer in het karretje met paard af. Als er een tegenligger aankomt, stapt de bestuurder van het karretje uit en trekt zijn karretje van de rails. Als de tegenligger dan voorbij is, zet hij het karretje weer op de rails. Comfortabel is het niet, maar wel uniek!

Je bezoekt drie cenotes, waarbij de eerste een ‘gewone’ grot is waar je kunt zwemmen, en de tweede en derde echt prachtige cenotes met felblauw water. We zijn wel een half uur onderweg! Maar hoe leuk is dat, zo’n onverwachtse ‘attractie’. Eerst komen we bij een grot waar we kunnen zwemmen, waar het gewoon donker is, en daarna komen we bij twee waterholes. De waterholes zijn verbluffend. Van de buitenkant zie je helemaal niets, je moet eerst met een trap of ladder een meter of vijf naar beneden en dan kom je bij de waterhole. Het water is felblauw en heerlijk koel. Er schijnt één straal licht vanaf boven in het water, dat zo helder is dat je tot de bodem kunt kijken. Er hangen lianen en sommige rotsen zijn begroeid. Een klein paradijsje, wat een ontdekking!

Om de cenotes van Cazumá te bezoeken, kun je het beste overnachten in Mèrida. Dit is de grootste stad van Yucatan en bovendien een goede uitvalsbasis om bijvoorbeeld de schitterende oude Maya stad Uxmal te bezoeken. Waar Yucatan soms erg toeristisch kan zijn, ervaar je in Mèrida meer het ‘echte Mexico’. Er zijn in deze regio meer cenotes, dus dit is een leuke stop als je meer cenotes Mexico wilt ontdekken. Een aanrader voor een hotel in Mèrida is het kleinschalige hotelletje Aries y Libra. De Nederlandse eigenaresse laat je echt thuis voelen, de kamers zijn zeer schoon en goed en er is een heerlijk zwembad in de tuin van het hotel.

Tussen Playa del Carmen en Tulum in de regio Quintana Roo liggen Cenote de Azul en Cenote J’ardin del Eden. Deze laatste is een cenote waar je vanaf een platform het heerlijk verkoelende water in kunt springen. Hartstikke leuk natuurlijk, maar nog leuker is dat je in deze cenote kunt duiken! Er zijn meer cenotes in Mexico waar je kunt duiken, maar J’ardin del Eden is wel één van de mooiere. De cenote is geschikt voor beginnende duikers, maar ook leuk voor ervaren duikers die willen grotduiken. Er valt genoeg te ontdekken onder de wateroppervlakte.

Duiken in een cenote is heel anders dan duiken in zee. Ten eerste staat er geen stroming en duik je in zoet water, maar daarnaast zie je onderwater in een cenote hele andere dingen dan in zee. Met name het bijzondere lichtspel van zonlicht dat de diepte van de cenote in schijnt is spectaculair. Ook kun je in de meeste cenotes grotduiken. In de bijna sprookjesachtige onderwaterwereld van een cenote zwemmen ook gewoon vissen, maar je moet geen koraal en grote hoeveelheden gekleurde vissen verwachten. Maar dat maakt duiken in een cenote niet minder mooi, integendeel, onder de wateroppervlakte gaat een magische wereld schuil!

Wil jij tijdens je bezoek aan Mexico duiken in een cenote? Dan kunnen wij je Seth Dive Mexico aanraden. Seth is een zeer ervaren (Canadese) duikinstructeur die de cenotes op zijn duimpje kent. Daarnaast duikt hij ook in zee bij o.a. Cozumel, dus mocht je meerdere duiken willen maken, kun je heel goed met hem op pad. Ook voor wie zijn Padi wil halen. Heb je nog nooit gedoken? Ook dan is het fijn om met Seth te duiken. Hij neemt alle tijd voor goede (Engelse) instructies en stelt je op je gemakt.

Er zijn talloze mogelijkheden voor hotels in Playa del Carmen of Tulum. Voor zowel budget backpackers als reizigers die iets meer op zoek zijn naar luxe, maar wel van levendigheid houden, is Selina Playa del Carmen een perfecte uitvalsbasis om deze regio te verkennen. Selina heeft zowel betaalbare dorms beschikbaar als werkelijk schitterende privé kamers. Het ho(s)tel is super mooi ingericht en van werkelijk alle gemakken voorzien. En dat in hartje Playa del Carmen. Kies je voor Tulum dan is Harmony glamping & boutique hotel een aanrader

Voor de ervaren, gecertificeerde duikers is cenote Dos Ojos een bekende cenote om in te duiken. Deze cenote vind je, net als cenote Jardin del Eden, tussen Playa del Carmen en Tulum bij Xel-Ha. Een onvergetelijke ervaring wanneer je in dit heldere water de vele tunnels in zwemt met overal prachtige stalagmieten en kalksteenformaties om je heen. Je duikt met een zaklamp, aangezien het heel donker kan worden, en er wordt een lijn gespannen door de instructeur, waardoor je altijd de weg uit de grot kan vinden.

In de omgeving van Tulum vind je daarnaast ook de Gran Cenote. Een toeristische trekpleister, maar ook zeker de moeite waard om te bezoeken.

Het is misschien wel de meest toeristische plek van Mexico, het Maya bouwwerk van Chitzen Itza. Te bezichtigen vanuit Valladolid of Mèrida. En als je daar toch bent, kun je net zo goed de cenote bekijken die op hetzelfde terrein ligt. Je kunt hier niet zwemmen, maar bijzonder is dat het water groen is. Bezoek je Chitzen Itza met een tour, dan zit daar vaak een bezoek aan een cenote bij in. Dit is een andere cenote dan onderstaande cenote die op het terrein van Chitzen Itza ligt.

In de buurt van Chitzen Itza ligt ook cenote Yokdzonot. Je kunt vanuit Merida een dagtour door naar Chitzen Itza, cenote Yokdzonot en gele stad Izamal. Dit is echt een aanrader!

Wil jij meer van Mexico zien? We schreven ook over: